nieuws

De efficiëntie van zonnecellen verbeteren en duurzame insecticiden ontwikkelen met een schimmel die insecten in zombies verandert: vanaf september start een tweede groep promovendi binnen de community Science for Sustainability aan de Universiteit Utrecht. De onderzoeksprojecten zijn door de studenten zelf ontworpen, zijn interdisciplinair en gaan over maatschappelijke uitdagingen op het gebied van duurzaamheid.

Een effect van klimaatverandering is het dooien van permafrost, de ‘permanent' bevroren bodem. Klimaatwetenschapper Dirk Jong onderzocht met zijn promotieonderzoek de reis van het organische koolstof uit permafrost vanaf de bron tot het sediment en keek welk deel afgebroken wordt en welk deel weer vastgelegd wordt.

Analytisch chemicus Marja Lamoree bespreekt in haar oratie de gezondheid van mens en milieu en hoe deze onder druk staat door blootstelling aan een cocktail van verschillende stoffen. “We moeten veel beter en vaker meten om de leefomgeving en de mensen te beschermen” legt Lamoree uit. Want naast het alom bekende probleem met plastic zijn er nog veel meer schadelijke stoffen.

Stuwmeren, sloten en rivieren stoten wereldwijd steeds grotere hoeveelheden uit van het krachtige broeikasgas N2O (ook bekend als lachgas). De uitstoot van dit broeikasgas, honderden keer sterker dan CO2, is afgelopen eeuw verdrievoudigd, zo toont baanbrekend onderzoek van de Universiteit Utrecht aan.

Projecten die ontbossing tegengaan verkopen vaak CO2-compensatie, bijvoorbeeld aan consumenten die een vliegticket boeken. Maar bij 90 procent van deze projecten wordt er niet daadwerkelijk CO2 gecompenseerd. Dat is de conclusie van milieuwetenschapper Thales Pupo West in een artikel in Science waarvan hij hoofdauteur is.

De stad Utrecht haalde in 2019 wereldnieuws door bijvriendelijke groene daken op haar bushokjes te introduceren. Hoog tijd om de balans op te maken. Erik Verhagen, student Global Sustainability Science aan de Universiteit Utrecht, heeft onderzoek gedaan naar het belang van de locatie van zo'n bushokje.

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht zijn de waterdragers van het online Aqueduct 4. Water Risk Framework van het World Resources Institute. In Aqueduct brengt het Water Resources Institute (WRI) wetenschappelijke informatie rond wereldwijde waterschaarste en watergerelateerde risico's inzichtelijk in kaart voor niet-wetenschappelijke gebruikers, zoals beleidsmakers.

In kaart gebrachte afvalstromen onthullen grote hoeveelheid niet-gerapporteerd plastic Honderden miljoenen kilo's Nederlands plastic afval blijven buiten beeld. Dit geldt voor zowel plasticafval dat afkomstig is uit Nederland als voor plasticafval dat geëxporteerd wordt naar andere landen. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht en andere organisaties concludeerden dit nadat ze afvalstromen in Nederland in kaart brachten.

Naarmate de wereldbevolking blijft groeien, nemen de zorgen toe over de toegang tot schoon en veilig water. Maar de oppervlaktewaterkwaliteit in de toekomst zal veranderen, is nog ongewis. Nieuw onderzoek laat zien wat de oppervlaktewaterkwaliteit in de komende jaren mogelijk te wachten staat, met name in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara.

Twaalf onderzoekers verbonden aan de Universiteit Utrecht ontvangen subsidie uit het Open Competitie SGW programma van NWO. De financiering van maximaal 50.000 euro geeft ruim baan aan het experimenteren met veelbelovende ideeën of vernieuwende initatieven. Opvallend is dat veel van de toegekende onderzoeksprojecten over jongeren gaan. Dat is ook een mooie stimulans voor het universiteitsbrede kinden jeugdonderzoek binnen het strategisch thema Dynamics of Youth van de Universiteit Utrecht.

Azolla en kroos, kleine drijvende waterplanten, helpen het beste bij het zuiveren van afvalwater, blijkt uit onderzoek van Lisanne Hendriks, ecoloog aan de Radboud Universiteit. De planten nemen stikstof en fosfor op uit afvalwater, waardoor het water een stuk schoner wordt. Die fosfor, net als andere schadelijke stoffen, kan vervolgens weer worden teruggewonnen en hergebruikt.

Vlokreeften kunnen niet zo goed tegen hoge temperaturen van rivierwater als werd gedacht, helemaal niet als ze kouder water gewend zijn. Dat blijkt uit onderzoek van onder andere ecoloog Wilco Verberk aan de Radboud Universiteit. Het onderzoek presenteert een nieuwe methode om hittetolerantie van dieren te meten, waarmee de koppeling tussen lab en de veldsituatie makkelijker kan worden gelegd.

Door de mens veroorzaakte verhoogde stikstofdepositie verandert de bodemkwaliteit in van nature voedselarme ecosystemen. Als gevolg daarvan veranderen ook de leefomstandigheden voor plantenen diersoorten. Dergelijke veranderingen zijn deels goed zichtbaar in het veld. Zo worden plantensoorten die profiteren van extra stikstof vaak dominant, wat leidt tot vergrassing van de heide en veel bosbes of braam in het bos.

Wetenschappers van the Department of Natural Resources (Faculteit ITC - Universiteit Twente) publiceerden recent een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications. In hun onderzoek ontwikkelden universitair hoofddocent Tiejun Wang en zijn masterstudent Zijing Wu, in samenwerking met een internationaal team uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Kenia, een robuuste overdraagbare 'deep learning'-pijplijn om grote kuddes trekkende hoefdieren (gnoes en zebra's) te lokaliseren en tellen.

Universitair hoofddocent Tiejun Wang en zijn masterstudent Zijing Wu ontwikkelden een robuust kunstmatige intelligentie om grote kuddes trekkende hoefdieren (gnoes en zebra's) te lokaliseren. Ze deden dit in het Serengeti-Mara-ecosysteem met behulp van satellietbeelden met een fijne resolutie (38-50 cm).

Het op grote schaal aanleggen van dijken stimuleert inwoners van kustgebieden om niet te vluchten voor de stijgende zeespiegel. Die maatregel en andere vormen van adaptatie beperken binnenlandse migratie in 2100 met 30 tot 90 procent. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van klimaatwetenschapper Lena Reimann van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Vanuit onze waardengedreven missie levert de Vrije Universiteit Amsterdam, met wetenschappelijk onderwijs, onderzoek en valorisatie, een betekenisvolle bijdrage aan een betere wereld, die duurzaam, eerlijk en leefbaar is. Eén van de grootste maatschappelijke uitdagingen van dit moment is de klimaatcrisis en de energietransitie die hiervoor nodig is.

Kan een razendsnelle opwarming van de aarde leiden tot het overschrijden van onomkeerbare kantelpunten in het klimaat? Al tientallen jaren debatteren wetenschappers over de vraag of we door de huidige opwarming een catastrofale uitstoot van broeikasgassen riskeren. Nieuw onderzoek, gepubliceerd in Science Advances , toont aan dat kantelpunten eerder zijn voorgekomen.

Voor zijn promotieonderzoek ontwikkelde Bas van Gorkom een nieuwe manier om defecten te meten in perovskiet, een materiaal dat wordt gebruikt om zonnecellen efficiënter te maken. Om voldoende duurzame energie op te wekken, wordt steeds meer ingezet op zonne-energie. De huidige zonnepanelen met silicium als basisbestanddeel zijn betaalbaar en betrouwbaar.

Kunnen een wetenschapper, een boer en een landschapsorganisatie ervoor zorgen dat de natuur beter bestand is tegen perioden van extreme droogte of hevige wateroverlast? Kan een 'gewone burger' in de nabije toekomst door het zaaien van bepaalde grasen kruiden soorten meehelpen om de droogte tegen te gaan en de biodiversiteit in ons land te verbeteren? Als het aan dr. Edwin Pos ligt wel.