Hoogleraar Asteroseismologie Conny Aerts, verbonden aan de Radboud Universiteit en KU Leuven, heeft de Crafoord prijs voor de sterrenkunde ontvangen. De Crafoord prijs is één van de meest prestigieuze wetenschappelijke prijzen op het gebied van wiskunde, sterrenkunde, geologie, biowetenschappen en polyartritis.
Naast Aerts ontvingen ook Douglas Gough (emeritus professor van de University of Cambridge) en Jørgen Christensen-Dalsgaard (emeritus professor van de Universiteit van Aarhus) de prijs. De laureaten ontvangen de prijs voor ’het ontwikkelen van de methoden van asteroseismologie en hun toepassing op het bestuderen van het inwendige van de zon en van andere sterren.’
Seismologen leren over de binnenkant van de aarde door te onderzoeken hoe deze trilt tijdens aardbevingen. De drie laureaten hebben ontdekt dat soortgelijke methoden ook toepasbaar zijn in de astronomie. Het inwendige van de zon en sterren kan worden onderzocht door de bewegingen op hun oppervlaktes te bestuderen, veroorzaakt door interne trillingen die vergelijkbaar zijn met geluidsgolven. Dit wordt asteroseismologie genoemd.
Beter begrip van sterren en sterrenstelsels
Conny Aerts is één van de pioniers in de asteroseismologie. Ze staat bekend om haar onderzoek naar sterren die heter en zwaarder zijn dan de zon. Waar haar medelaureaten Gough en Christensen-Dalgaard asteroseismologie op de zon en sterren van lage massa ontwikkelden, deed Aerts dit als eerste onderzoeker voor zware sterren. Ze bestudeerde samen met haar team de oppervlaktebewegingen op vele van zulke verre sterren, en ontwikkelde hier nieuwe methodes voor. Hierdoor konden zij veranderingen in de helderheid van sterren meten en hielpen zo hun grootte, hun samenstelling en hun leeftijd te bepalen.
Het werk van Aerts bevestigde bovendien dat reuzensterren schillen met veranderende chemie rond hun kern kunnen hebben. Ze toonde de bewegingen in deze schillen aan, zodat wetenschappers nu asteroseismologie kunnen gebruiken om te zien uit welke elementen deze schillen bestaan. Al met al zal nieuwe kennis over deze bestudeerde sterren leiden tot een beter begrip van sterren, sterrenstelsels en de vorming van sterrenstelsels.
Crafoordprijs
De Crafoord Prize wordt toegekend door de Royal Swedish Academy of Sciences, de organisatie die ook de Nobelprijzen uitreikt. De prijs, ter waarde van 6 miljoen Zweedse Kronen (ongeveer 500.000 euro), zal in mei worden uitgereikt in Zweden, door de Zweedse kroonprinses Victoria.
"Deze prijs kwam uit de lucht gevallen en is een fantastische erkenning die het belang van asteroseismologie in de sterrenkunde onderstreept. Ik hoop dat het ook een aanmoediging is voor de groeiende internationale gemeenschap van jonge asteroseismologen die samen aan de weg timmeren om immer betere stermodellen te maken. Het is een hele eer om als vertegenwoordiger van deze gemeenschap uitgekozen te worden en ik ben dan ook van plan om een deel van de prijs te besteden aan de ondersteuning van jonge asteroseismologen." zegt Conny Aerts in een reactie.
