Doe het licht uit! Op zaterdag 25 maart is het de zestiende keer dat huishoudens en bedrijven over de hele wereld worden opgeroepen om tussen 20.30 en 21.30 uur hun lichten te doven. Met deze actie vraagt het Wereld Natuur Fonds aandacht voor natuur op aarde. Wat doet de universiteit eigenlijk aan vermindering en verduurzaming van licht op de campus? En wat valt er nog te verbeteren?
Bij de Universiteit Utrecht werken veel mensen op verschillende manieren aan energiebesparing en duurzaamheid. In onderzoek en onderwijs, maar ook in de bedrijfsvoering. Denk aan duurzame catering , afvalscheiding , toekomstbestendige gebouwen , vergroten van de biodiversiteit op en rondom de campus (zie ook: Dit zijn de nachtdieren in het USP ), circulaire inkoop , verkleinen van de CO-2 uitstoot , efficiënt watergebruik, energiebesparing en -transitie en aangescherpt reisbeleid.
Allemaal mooi natuurlijk, maar om even terug te komen op verlichting: waarom branden er ’s avonds en ’s nachts nog steeds lichten in sommige gebouwen van de Universiteit Utrecht?
Peter Prins , adviseur energie en duurzaamheid: Verlichting wordt ’s avonds echt zoveel mogelijk uitgeschakeld, maar sommige onderwijsgebouwen en bijvoorbeeld bibliotheken zijn ’s avonds nog open. En er zijn laboratoria waar de lichten aanblijven omdat het onderzoek niet gestopt kan worden en vierentwintig uur per dag doorgaat. Naast bovengenoemde gevallen - en noodverlichting en licht voor surveillanten die niet uit kunnen en mogen - hebben we helaas ook te maken met lichten die blijven branden door onachtzaamheid van medewerkers.
Welke stappen zet de Universiteit Utrecht om verlichting te verminderen en te verduurzamen?
Peter: In de meerjarenonderhoudsplanning van de universiteit is onder meer bepaald dat alle verlichting die vervangen wordt, overgaat naar ledverlichting. Daarbij gaan lampen zoveel mogelijk automatisch aan en uit met behulp van sensoren. In sommige gebouwen is alles al over naar ledverlichting, compleet met daglichtregeling en aanwezigheidsdetectie. Ook de verlichting van de logo’s op het Van Unnikgebouw en het Buys Ballotgebouw is vervangen door ledlichtbronnen en aangesloten op een tijdschakelklok: tussen 23.00 en 05.00 uur staat de verlichting uit.
Het moet voor iedereen een automatisme worden om bij vertrek onder meer lichten, monitors en verwarming uit te schakelen.
Verder wordt er op verschillende manieren gewerkt aan bewustwording en gedragsverandering bij medewerkers (bijvoorbeeld door middel van de campagne ’ Zet de knop om’ ). Het moet voor iedereen een automatisme worden om bij vertrek onder meer lichten, monitors en verwarming uit te schakelen.
En hoe zit het met de buitenruimtes op het Utrecht Science Park?
Peter: De openbare verlichting en sportveldverlichting van de Universiteit Utrecht is bijna volledig vervangen door ledverlichting. Sommige delen, zoals parkeerplaatsen, zijn niet van de universiteit, maar van de gemeente. We zijn in overleg met de gemeente Utrecht om de verlichting ook daar te beperken en energiezuiniger te maken. Een belemmerende factor voor het verminderen van verlichting daar, is sociale veiligheid.
Verlicht alleen wat nodig is, wanneer het nodig is en niet meer dan nodig is
Jaime Loupatty , projectleider gebiedsontwikkeling: De universiteit werkt voor verlichting van openbare ruimten inderdaad nauw samen met de gemeente en hanteert sinds 2017 het uitgangspunt: ’verlicht alleen wat nodig is, wanneer het nodig is en niet meer dan nodig is’. Zo gebruiken we bijvoorbeeld zo min mogelijk lampen die naar boven schijnen.
Stap voor stap steeds donkerder en duurzamer
We zijn er zeker nog niet, maar vermindering en verduurzaming van licht - en duurzaamheid in het algemeen - heeft onze volle aandacht
, zegt Lysanne van der Lem , Manager van de Sustainability Office. Op 25 maart tussen 20.30 en 21.30 schakelen we de verlichting van het logo op het Buys Ballotgebouw uit*. Maar de inzet is veel groter en structureler dan het mooie Earth Hour initiatief: stap voor stap een steeds donkerder en duurzamer Universiteit Utrecht.
Heb je tips, vragen of opmerkingen? Laat het ons graag weten via duurzaamheid@uu.nl.
Logo op het Van Unnikgebouw
Ook het verlichte logo op het Van Unnikgebouw wordt elk jaar op Earth Hour - via een handschakelaar op het dak - een extra uur gedoofd. Door lopende bouwwerkzaamheden kunnen we momenteel niet bij die schakelaar en gaat het licht daar, net als op andere dagen, op 25 maart om 23.00 uur uit.