Je als wetenschapper mengen in het publieke debat, levert waardevolle interactie op, maar leidt soms ook tot intimidatie, bedreigingen en haatreacties. Daarom hebben de Universiteiten van Nederland (UNL), NWO en KNAW het platform WetenschapVeilig gelanceerd. Op deze website kunnen wetenschappers die zich bedreigd of geďntimideerd worden 24 uur per dag terecht voor hulp. UU’ers die contact opnemen zullen worden doorverbonden met het meldpunt intimidatie van de Universiteit Utrecht. Doel van het landelijke en Utrechtse meldpunt is om wetenschappers zo goed mogelijk te steunen, en kennis en ervaring uit te wisselen over hoe om te gaan met dergelijke situaties.
Via de dialoog met de maatschappij dragen we als universiteit op een cruciale manier bij aan een functionele samenleving. Daarom stimuleert de Universiteit Utrecht wetenschappers om via de (sociale) media deel te nemen aan het publieke debat. Dat biedt kansen om een breed publiek te bereiken en met dat publiek in gesprek te gaan. Maar naast kansen zijn er ook risico’s. Zo moet je als wetenschapper die zich via deze weg in het debat begeeft, voorbereid zijn op soms heftige reacties.
Wetenschappers beschermen en ondersteunen
De Universiteit Utrecht wil academici helpen om op een verantwoorde manier de dialoog aan te gaan, en hen te ondersteunen en beschermen in vervelende situaties. Daarom riep rector magnificus Henk Kummeling vorig jaar op tot actie. Dit heeft geresulteerd in het meldpunt intimidatie (sociale) media (intranet) en de serie ’ Wetenschappers in de publieke arena ’. In die gespreksserie gaan wetenschappers met elkaar in gesprek over de verschillende aspecten van zichtbaar zijn in het publieke debat, waaronder intimidatie.
"Het is vreselijk dat academici zich in een positie bevinden waarin ze twee keer moeten nadenken voordat ze de uitkomsten van hun onderzoek delen", aldus Kummeling. "Daarom hebben we binnen de Universiteit Utrecht sinds oktober 2021 een team met veiligheidsspecialisten, HR-medewerkers, juristen en communicatiemedewerkers om wetenschappers bij bedreiging en intimidatie bij te staan. Met het meldpunt hopen we het voor bedreigde wetenschappers makkelijker te maken om hulp te vinden."
Meldpunt intimidatie (sociale) media
In geval van levensbedreigende of spoedeisende situaties op de campus, bel je: 030’253 4444. Je krijgt dan een collega van de afdeling security aan de telefoon die inschat welke acties nodig zijn. Voor situaties die niet-levensbedreigend van aard zijn kom je in contact met het meldpunt via: 030’253 2533 of wetenschapveilig@uu.nl. Een collega van het meldpunt luistert dan naar jouw verhaal en kijkt op welke manier we jou zouden kunnen helpen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan: het doen van aangifte, het tijdelijk offline halen van de contactgegevens op je profielpagina, het rapporteren van een post op sociale media of het nemen van veiligheidsmaatregelen. Het is niet in elke casus mogelijk om dergelijke concrete acties te ondernemen. We bieden echter altijd morele ondersteuningen. Daarnaast helpen meldingen ons om beter inzicht te krijgen in de problematiek, zodat we onze ondersteuning verder kunnen verbeteren.
Het landelijke platform WetenschapVeilig dat op maandag 7 november is gelanceerd zal UU’ers doorverbinden naar het Utrechtse team. Het is daarmee een extra ingang naar ons eigen meldpunt. Als je dus al in contact ben met het UU-meldpunt is het niet nodig ook nog contact op te nemen met het landelijke platform. Op de website van WetenschapVeilig zijn daarnaast adviezen te vinden voor wetenschappers, werknemers en werkgevers. De universiteiten en deelnemende instellingen monitoren de meldingen die via WetenschapVeilig binnenkomen en gaan ook intensiever samenwerken en hun expertise rond dit thema delen.
Als je wil meepraten over deze onderwerpen, dan kun je deelnemen aan de serie Wetenschappers in de publieke arena. Op woensdag 30 november van 15.00 tot 17.00 uur gaan we in gesprek over de kansen en risico’s van media.
Neem contact op met het meldpunt. Maak daarnaast screenshots van berichten op sociale media en bewaar eventuele voicemailberichten, appjes en/of mails. Het is belangrijk om screenshots en ander bewijs te verzamelen, want ook als bepaalde berichten op zichzelf niet strafbaar zijn, kan een opeenstapeling van zulke berichten van een bepaald persoon leiden tot strafrechtelijke vervolging op basis van stalking of pesten.
Ik heb de intimidatie in kwestie al elders (leidinggevende, politie, etc.) gemeld. Is het nodig om ook contact op te nemen met het meldpunt?
Je bent niet verplicht contact op te nemen met het meldpunt als jij je bedreigd voelt. Door ons te informeren weten wij echter beter wat er speelt binnen de universiteit en welke ondersteuning wetenschappers nodig hebben. Een melding doen (als is het ter informatie en niet omdat je actie verlangt) draagt dus bij aan het inzichtelijk maken van de problematiek.
Ik heb zelf al aangifte gedaan van bedreiging/intimidatie/etc. bij de politie, maar ik voel mij niet gehoord. Kan het UU-meldpunt helpen?
Het is vervelend als jij je niet gehoord voelt door de politie. Het is belangrijk om niet met dit gevoel te blijven lopen, neem daarom contact op met het meldpunt. Het team biedt niet uitsluitend praktische hulp, maar ook een luisterend oor. Daarnaast is het belangrijk voor de Universiteit Utrecht om op de hoogte te zijn van dit soort aangiftes zodat we een beeld krijgen welke problemen er spelen, en hoe wij hierin een betere rol kunnen spelen.
