Naar aanleiding van de vele vragen over de samenwerking van Nederlandse universiteiten met Israëlische organisaties is in mei een pagina gepubliceerd waarop de onderzoeksen uitwisselingssamenwerkingen van Universiteit Utrecht (UU) en het UMC Utrecht (UMCU) met Israëlische organisaties gebundeld zijn.
Daarbij is toegezegd dat bestaande samenwerkingen met Israëlische partners geëvalueerd zouden worden, omdat de UU niet wil dat bepaalde wetenschappelijke banden en uitwisselingssamenwerkingen bijdragen aan de (continuering van de) cyclus van geweld. Dit was deels een her-evaluatie, omdat alle nieuwe samenwerkingen sinds 2022 standaard beoordeeld worden op risico’s ten aanzien van kennisveiligheid.
Procesupdate
Deze evaluatie is op verzoek van de rector magnificus uitgevoerd door de faculteiten en het Adviesteam Kennisveiligheid. Daarbij is voornamelijk bekeken of er een risico is dat het onderzoek of de uitwisseling bijdraagt aan een verslechtering van de mensenrechtensituatie.
Tijdens deze evaluatie zijn ook drie onderzoekssamenwerkingen bestudeerd die nog niet op de pagina stonden. Dat deze projecten eerder niet zijn meegenomen, is te verklaren doordat de UU (nog) geen centraal contractmanagementsysteem kent. Beschikbare overzichten komen tot stand door grondig, handmatig uitzoekwerk bij de faculteiten, op basis van meerdere bronnen. Daarnaast is één van de samenwerkingen op de oorspronkelijke overzichtspagina inmiddels afgerond. In totaal heeft de UU nu dus dertien lopende onderzoekssamenwerkingen met Israëlische organisaties, waarvan twee in samenwerking met het UMCU. Het bestaande overzicht is inmiddels geupdate.
Uitkomsten evaluatie
Bij het merendeel van de lopende onderzoekssamenwerkingen bestaat op basis van de evaluatie geen twijfel om deze voort te zetten. Bij een aantal onderzoekssamenwerkingen is meer informatie nodig om een goed oordeel te vellen. Om dit zorgvuldig te kunnen doen, zal deze informatie opgevraagd worden bij het Loket Kennisveiligheid en/of andere Nederlandse universiteiten die deel uitmaken van het consortium. De verwachting is dat de UU deze informatie in het begin van het nieuwe collegejaar ontvangt.
Wat betreft de drie uitwisselingssamenwerkingen is er op dit moment geen uitgaande uitwisseling, omdat de betreffende instellingen in gebieden liggen met een negatief reisadvies. Voordat de aanmeldingen voor uitwisseling in het volgende academisch jaar (2025-2026) open gaan, wordt er een advies gegeven voor alle uitwisselingsbestemmingen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de geldende reisadviezen en ethische vraagstukken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van objectieve en betrouwbare bronnen van officiële internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties, de Europese Unie of het Internationaal Strafhof. Dit advies zal bepalen of studenten de mogelijkheid hebben om op uitwisseling te gaan naar deze bestemmingen.
Afwegingskader Kennisveiligheid
Mogelijke nieuwe samenwerkingen met organisaties buiten de EU worden door de faculteiten altijd geanalyseerd op basis van het Afwegingskader Kennisveiligheid. De Universiteit Utrecht hanteert een landenneutraal beleid, wat onder meer inhoudt dat er geen landen bij voorbaat uitgesloten kunnen worden van samenwerking - met uitzondering van landen waartegen sancties van kracht zijn.