De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft 2,3 miljoen toegekend aan een nieuw onderzoeksinitiatief over kunstmatige intelligentie (AI) in de gezondheidszorg. Het ELSA Lab, geleid door de UvA, onderzoekt hoe AI eerlijk en inclusief kan worden ontwikkeld, met bijzondere aandacht voor ondervertegenwoordigde groepen in de zorg.
Interdisciplinaire samenwerking
Het lab is ondergebracht bij het Law for Health and Life van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en wordt geleid door Anniek de Ruijter (gezondheidsrecht) en Julia van Weert (gezondheidscommunicatie). ’We zijn trots om deze samenwerking te leiden tussen recht, communicatiewetenschap, AI, gezondheidszorg en maatschappelijke betrokkenheid’, zegt de Ruijter. ’Met dit lab willen we zorgen dat rechtvaardigheid in de toepassing van AI in de zorg een kernwaarde vormt.’
Daarnaast zijn bij het lab Pim Haselager en Anco Peeters van de Radboud Universiteit betrokken. Zij kijken mee naar de rol die kunstmatige intelligentie kan spelen om zorg rechtvaardiger en toegankelijker te maken. Anco Peeters, onderzoeker in de onderzoeksgroep Societal Implact"In ons onderzoek staat staan de maatschappelijke en ethische implicaties van AI centraal. Vanuit die expertise dragen wij bij aan dit ELSA-lab door te onderzoeken welke morele zorgen er zijn voor hoe, bijvoorbeeld mensen met laaggeletterdheid, meer barrières tegenkomen dan anderen in zorgvragen
Van Weert (UvA) benadrukt het belang van juridische richtlijnen: ’Om AI te creëren die echt ten goede komt aan alle groepen in de samenleving, en vooral aan de meest kwetsbaren, is juridische duidelijkheid, inclusief ontwerp, goede communicatie en vertrouwen nodig. Dit lab biedt ons de kans om uiteenlopende perspectieven te verenigen rond één gedeeld doel: rechtvaardige zorg.’
Diverse expertise
Het team omvat onderzoekers uit verschillende disciplines, waaronder data science, ethiek, psychologie en gezondheidszorg. Partners zijn naast de Radboud Universiteit onder meer het Amsterdam UMC, de Vrije Universiteit (VU), Universiteit Utrecht (en het ELSA Lab AI for Low Literacy), de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en maatschappelijke organisaties zoals Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland (SGAN) Stichting MIND, Ben Sajet Centrum, Vilans, Koninklijke Auris, Centre for Urban Mental Health, Amsterdam AI en GGD Amsterdam, evenals private partners, zoals ITSLanguage, Syntho en Studio OOK.
Belang van AI voor zorg
AI kan de gezondheidszorg verbeteren, maar het risico bestaat ook dat bestaande ongelijkheden groter worden. AI-systemen die getraind zijn met beperkte datasets zouden kunnen minder goed presteren voor diverse bevolkingsgroepen.
Het ELSA Lab brengt deze problemen in kaart en ontwikkelt oplossingen voor een inclusieve digitale gezondheidsinfrastructuur. Hierbij wordt rekening gehouden met bestaande regelgeving, zoals de AVG, en worden richtlijnen opgesteld om AI eerlijker te maken.
Een belangrijk onderdeel is transparantie in AI-ontwikkeling. Databases moeten representatief zijn, en AI-technologieën toegankelijk en begrijpelijk voor zorgverleners en patiënten.
