Crisismanagement in familiebedrijven wordt sterk beïnvloed wordt door hun unieke doelstellingen, middelen en bestuursvormen, zegt Joyce Kox in haar proefschrift getiteld "Navigating Crises in Family Businesses". Kox: "In familiebedrijven heeft de familie een aanzienlijke invloed op de besluitvorming, wat de dynamiek van crisismanagement verder compliceert. De familie is enerzijds een mogelijke bron van crisis, anderzijds kan de familie ook een mogelijkheid zijn om uit een crisis te komen."
De bevindingen van het onderzoek benadrukken de impact van familiegebeurtenissen op het bedrijf, zoals het overlijden of ziekte van sleutelfiguren binnen de familie. Deze gebeurtenissen kunnen niet alleen persoonlijke, maar ook zakelijke consequenties hebben, wat de noodzaak van een geïntegreerde aanpak van crisismanagement onderstreept. "De interactie tussen familiebanden en bedrijfsbeslissingen in familiebedrijven is complex," zegt Kox. "Het is essentieel om deze dynamiek te begrijpen om effectief crisismanagement te kunnen uitvoeren."
Unieke aspecten van crisismanagement in familiebedrijven
Wat crisis management in familiebedrijven uniek maakt, is dat crises in familiebedrijven ook voortkomen uit familiegerelateerde kwesties, zoals een scheiding of sterfgeval. Kox: "Deze gebeurtenissen hebben impact op zowel het gezinsleven als het bedrijf zelf. Hoewel familieen niet-familiebedrijven mogelijk vergelijkbare benaderingen van crisismanagement gebruiken, zijn hun uitvoeringen verschillend vanwege de verschillen in doelen, organisatiestructuur en organisatiemiddelen. Familiebedrijven, gedreven door de emotionele waarde van het bedrijf, vertonen tijdens crises vaker risicovol gedrag. Bovendien stelt hun organisatiestructuur hen in staat om snel beslissingen te nemen, al is dat soms met conflicten met aandeelhouders tot gevolg. De aanwezigheid van het familiesysteem zorgt ook voor een extra bron van middelen, die kan dienen als een potentiële buffer tegen crises."
Familie als bron van crises
Kox onderzocht ook de gevolgen van het overlijden van een lid van het managementteam binnen mkb-familiebedrijven. Kox: "Op het moment van overlijden komt de opvolging in een stroomversnelling: in sommige gevallen moet de opvolging nog beginnen, in andere gevallen loopt dit inwerkproces al. Tegelijkertijd begint voor diegene ook het rouwproces. Dit heeft gevolgen voor de besluitvorming van het bedrijf.
De familie heeft in verschillende crises een andere rol
Joyce Kox
Het bedrijf wordt door het overlijden onderdeel van de erfenis en daarmee een soort verlengstuk van de overledene. Daardoor is het in eerste instantie moeilijk om het bedrijf op een authentieke manier te gaan leiden, omdat de opvolger de overledene in ere wil houden of ervoor wil zorgen dat het bedrijf in ieder geval blijft voortbestaan. Daarnaast zie je dat mensen er eigenlijk nog niet aan toe zijn om in een korte tijd zo’n grote verandering aan te gaan. Het leven van de opvolger verandert compleet. Het heeft ook invloed op de rouwverwerking van de opvolger. In sommige gevallen zie je dat werken in het bedrijf ook helend kan zijn, door de confrontatie met het verlies. In ander gevallen is de verandering gewoonweg te groot."
Riscovol gedrag tijdens crises
In het onderzoek heeft Kox ook gekeken naar externe crises, zoals COVID-19. "Als het gaat om strategische reacties tijdens een externe crisis, zien we familiebedrijven eerder geneigd zijn om risicovoller gedrag tijdens crisis te vertonen." Dit heeft te maken met de emotionele waarde dit het bedrijf voor de familie heeft. In het geval een dergelijke crisis, wordt de continuïteit van het bedrijf bedreigd en zullen familiebedrijven koste wat kost proberen om deze emotionele waarde te behouden. We zagen in ons onderzoek dan ook dat familiebedrijven met een grotere betrokkenheid van de familie in het management meer geneigd waren om tijdens het eerste jaar van de coronapandemie een grotere reductie in activa door te voeren.
In zowel het onderzoek over de opvolging als de rouw zagen we dat de nodige veranderingen in bedrijf naar aanleiding van de crises eveneens door emotionele overwegingen werden gedreven. In het geval van het overlijden werden veranderingen daardoor bemoeilijkt, en in het geval van de coronapandemie juist gefaciliteerd. De familie kan dus in verschillende crises een andere rol hebben."
