Erkenning en waardering voor docenten die de voorop lopen met duurzaamheid

Eerste uitreiking van de Sustainability in Education Award tijdens Sustainability Day @ TU/e.

Een duurzame toekomst ligt in de handen van de komende generaties, maar het is aan de huidige TU/e-professionals om ze daar zo goed mogelijk op voor te bereiden. Dat is de gedachte achter de Sustainability in Education Award, die donderdag 3 oktober voor het eerst wordt uitgereikt aan docenten die duurzaamheid op een inspirerende en succesvolle manier met hun lesstof verweven.

Meer weten over duurzaamheid bij de TU/e? Bekijk deze video. Foto van Anna Wieczorek: Lieke Vermeulen

Die prijsuitreiking is een van de programmaonderdelen van de Sustainability Day @ TU/e, een hele dag in het teken van duurzaamheid bij en door de universiteit. Met verder onder andere een expositie, netwerkgelegenheden, symposium, workshops en als sluitstuk de inauguratie van TU/e’s duurzaamheidsambassadeur Anna Wieczorek. Rode draad door het hele programma is de boodschap om ’krachten te bundelen, verantwoordelijkheid te nemen en een transformatie mogelijk maken’, aldus de organisatie.

Onderwijs gericht op grote maatschappelijke uitdagingen
De verwijzing naar verantwoordelijkheid komt nadrukkelijk terug in het idee voor de Sustainability in Education Award. Deze ’erkent de inspanningen van leraren en onderwijsgroepen die investeren in onderwijsontwikkeling en hun onderwijs richten op het aanpakken van grote maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering, sociale ongelijkheid en verlies van biodiversiteit.’

In totaal waren er 53 inzendingen door twintig docenten(groepen) in de race, waaruit de jury - bestaande uit vier studenten van de Go Green Office en vijf leden van de Adviesraad Duurzaamheid - uiteindelijk drie finalisten selecteerde. Zij staan allemaal op het podium tijdens de Sustainability Day @ TU/e en horen dan samen met het publiek wie de winnaar is die 2.500 euro naar wens mag besteden aan het doel van de award. Wie zijn de finalisten en wat zijn hun ideeën? We stellen ze hieronder voor.

Lees meer over de nominatieprocedure en een aantal andere inzendingen in dit artikel van Cursor: ’Hoe de TU/e onderwijs verduurzaamt’

’Duurzaamheid gaat niet alleen om slimme ontwerpen of materialen’

"De belangrijkste boodschap die ik studenten mee wil geven, is dat duurzaamheid niet alleen om slimme ontwerpen of materialen gaat. Ik hoop de nieuwe generatie designers vooral een andere kijk te laten ontwikkelen op de hoeveelheid spullen die we maken, wat in principe te veel is. Dat is al sinds de industriële revolutie nagenoeg onveranderd, misschien kunnen - of eigenlijk moeten - we dat veranderen."

"Dat betekent ook dat we ons huidige kapitalistische systeem moeten veranderen: hoe kunnen we in de toekomst nieuwe spullen ontwerpen, of moeten we dat Überhaupt nog doen? Concreet vraag ik studenten bijvoorbeeld om na te denken over een andere benadering van alledaagse producten. Iets dat vooral praktisch is en vaak na een paar jaar weggegooid wordt. Zo richtte een geweldige student zich vorig jaar op stofzuigers. Hoe kun je van zo’n product iets maken om te koesteren en generaties lang te gebruiken?"

"In mijn woonkamer staat een stereo-installatie uit de jaren zestig die nog van mijn schoonvader is geweest. De vormgeving uit die tijd - de manier waarop de knoppen zijn bedacht, het gebruikte materiaal - is bijna een kunstvorm. Als we andere producten, zoals smartphones of zelfs blenders, op zo’n zelfde manier tijdloos kunnen maken én er een emotionele waarde aan toevoegen, gaan we veel zuiniger met spullen om. Ik adviseer studenten daarom om vooral ook buiten de academische wereld inspiratie op te doen: bezoek repair cafés of praat eens met je grootouders over hoe zij vroeger met spullen omgingen."

Foto: Master Digital Design-HvA

’Denken in termen van kleine bijdragen die samen grotere problemen oplossen’

"We werken nu al een aantal jaar samen als groep. Hoewel ieder van ons zijn eigen talenten en expertise meebrengt, hebben we een gemeenschappelijk doel: onze studenten uitrusten met de juiste middelen voor de complexe uitdagingen richting een betere wereld. Onze verschillende perspectieven helpen ons scherp te blijven, wakkeren nieuwe ideeën aan en houden ons op één lijn. Onze studenten werken ook in interdisciplinaire teams om nieuwe ideeën te verkennen, waardoor ze de waarde en het plezier ervaren van zo’n samenwerking bij het bouwen aan een duurzame toekomst."

"We leren studenten te denken in termen van kleine bijdragen die samen grotere problemen oplossen. Een belangrijk kader hiervoor is Marianna Mazzucato’s Moonshot Guide, geïnspireerd door het Apollo-programma: we sturen iemand naar de maan en brengen hem levend terug - welke stappen moeten we nemen om dit te bereiken? Met andere woorden: durf groot te denken en breek het dan op in kleinere, behapbare onderdelen. We oefenen dit met studenten naar aanleiding van een grote maatschappelijke uitdaging van hun eigen keuze."

"In onze lessen maken we gebruik van verschillende kaders die geworteld zijn in drie belangrijke wetenschappelijke gebieden. Het eerste is de Systeemtheorie (onze samenleving is complex en onderling verbonden, met grote onzekerheden en mogelijk onverwachte gevolgen), het tweede is Futures Studies (welke toekomsten zijn denkbaar en waar wil je naartoe) en het laatste is Transition Science (hoe bereik je die beoogde toekomst en hoe voorkom je dat je onderweg ontmoedigd raakt). Helaas zijn er geen wondermiddelen voor succes, daarom leren we studenten om altijd de specifieke context te lezen waarin ze werken en rekening te houden met alle voorwaarden."

Foto The Built Environment teaching group (met de klok mee): Johan van Zoest, Ewelina Schraven, Chris Steenhuis, Patrick Limpens.

’Mijn beginpunt is juist het eindpunt voor de student’

"Al sinds 1995 heb ik zo’n tien vakken opgezet die raken aan duurzaamheid en systeemdenken. Wat we nu Challenge Based Learning noemen, is eigenlijk altijd mijn uitgangspunt geweest: probleemgestuurd zoeken naar oplossingen. Ik ben een van de weinigen bij de TU/e die eerst het onderwijs in ging en pas daarna onderzoek is gaan doen."

"Dat kenmerkt mijn aanpak. Wat heeft een student nodig om later als young professional echt verschil te maken? Zo start ik de opzet van een vak vanuit een heel andere benadering: wat wil ik dat ze leren, wat zijn de belangrijkste punten, hoe kunnen we dat toetsen, et cetera. Eigenlijk is mijn beginpunt juist het eindpunt voor de student. En dat levert soms heel creatieve uitwerkingen op. Zo hebben we eens een vak gegeven in virtual reality, waarbij de studenten allemaal aanwezig waren via levensgrote schermen."

"Wat volgens mij cruciaal is bij het geven van innovatief en pragmatisch onderwijs, is dat je een ondernemende mindset hebt. Niet wachten totdat een idee door alle barrières of soms onbegrijpelijke regels heen is, maar er gewoon voor gaan. Problemen zien, bedenken wat nodig is, erachter komen wat niet werkt en er uiteindelijk voor zorgen dat het wél werkt. Dat maakt het juist leuk, want zo kom je een stap verder. Kijkt iedereen nog blij tijdens de les? Dan weet je dat je goed bezig bent. Studenten inspireren en passioneren, is de belangrijkste factor. Dan gaan ze zelf lopen en zoeken, omdat ze iets willen bereiken."

Foto: Vincent van den Hoogen

Arjan Kirkels
Industrial Engineering
and Innovation Sciences