In de Verenigde Staten is de politiek een speeltje geworden van een handjevol miljardairs. En ook in Nederland wordt de invloed van rijke burgers en bedrijven op de politiek steeds groter, schrijft hoogleraar moderne politieke geschiedenis Annelien de Dijn in een essay voor De Groene Amsterdammer.
Orgie van het grote geld
Aanleiding voor het essay ’Eén euro, één stem’ zijn de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten voor nieuwe volksvertegenwoordigers. "Maar wat een feest voor de democratie zou moeten zijn is verworden tot een orgie van het grote geld", stelt De Dijn. "Tijdens de vorige verkiezingen, in 2020, gaven kandidaat-congresleden maar liefst 3,8 miljard dollar uit."
Volgens de hoogleraar komt dit geld van een kleine groep rijke Amerikanen. En onderzoek wijst uit dat die groep sinds jaar en dag het beleid bepaalt. Sommige Amerikaanse politicologen beschouwen de Verenigde Staten daarom niet langer als een democratie, maar als een oligarchie. De rijkste tien procent profiteert het meest van de keuzes van politici.
Het grote geld in Nederland
Niet alleen in Amerika is dit een probleem. De Dijn waarschuwt ook voor de toenemende invloed van het grote geld in Nederland. Zo wijst ze op de giften van miljonairs aan D66 en het CDA bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen.
"In vergelijking met andere Europese landen is de Nederlandse wet namelijk opmerkelijk laks in het reguleren van particuliere politieke donaties. Tot voor kort was er helemaal geen grens aan de giften die individuen en bedrijven aan politici mochten doen."
De ongelijkheid aanpakken
Hoe kunnen we de invloed van extreem rijke mensen op de politiek aan banden leggen? Allereerst door weten regelgeving die zulke giften verbieden. Maar uiteindelijk moet je ook kijken naar de ongelijke verdeling van welvaart, betoogt de hoogleraar.
"Als we onze democratieën willen behouden, moeten we de belastingen op topinkomens en vermogens verhogen en, nog belangrijker, moeten we de macht van werknemers en vakbonden versterken ten aanzien van werkgevers." Doen we dat niet, dan krijgen we hier ook Amerikaanse toestanden, aldus De Dijn.
